Türkiye’nin İsveç’in NATO üyeliğini onaylamasının ardından tüm gözler Macaristan’a çevrilmişti.
Daha önce ‘İsveç’in NATO üyeliğini onaylayan son ülke olmayacaklarının sözünü veren’ Macaristan Cumhurbaşkanı Viktor Orban, Türkiye’nin İsveç onayının hemen arkasından bir mektup yazarak İsveç Başbakanı Ulf Kristersson’u ülkesine davet etti.
İSVEÇ ‘ŞANTAJ’ OLARAK DEĞERLENDİRİP REDDETMİŞTİ
Orban, Ulf Kristersson ile İsveç’in NATO üyeliğini görüşmek istediğini belirtirken, teklif İsveç’te bir ‘şantaj’ olarak algılandı. İsveç Dışişleri Bakanı Tobias Billström Orban’ın teklifini ‘müzakere edilecek bir şey kalmadı‘ diyerek nazik bir şekilde reddetti.
İKTİDAR PARTİSİ ISRAR ETTİ: KRİSTERSSON BUDAPEŞTE’YE GELSİN
Ancak Macaristan’dan beklenen geri adım gelmedi, iktidar partisi Fidesz parlamentodaki İsveç oturumu boykot etti. Fidesz, Kristersson’ın Budapeşete’ye gelmesi konusunda ısrarcı olurken milletvekili Máté Kocsis sosyal medyadan yaptığı açıklamada “İsveçliler için katılım bu kadar önemliyse Türkiye’ye gittikleri gibi buraya da gelirler” ifadesini kullandı.
İSVEÇ GERİ ADIM ATTI: BAŞBAKAN MACARİSTAN’A GİDİYOR
Şubat ayının başındaki bu gelişmelerden sonra NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Viktor Orban’la telefonla görüştü, ABD senatosundan üç kişilik bir ekip Budapeşte’ye gitti. Ancak beklenen sonuç elde edilemeyince İsveç geri adım atmak zorunda kaldı.
İsveç hükümet dün yaptığı açıklama ile Başbakan Ulf Kristersson’un ülkesinin NATO üyeliği konusunu görüşmek için 23 Şubat’ta Macaristan’a gideceğini duyurdu.
İsveç, toplantının gündeminin NATO üyeliği başta olmak üzere iki ülke arasındaki güvenlik ve savunma konularında işbirliğinin artırılması olduğunu vurguladı.
İSVEÇ BASININDAN ORBAN İTİRAFI
Bugün İsveç basınında yer alan haberlerde, hükümetin uzun bir süre Orban’ın teklifini görmezden geldiğini ancak sonunda anlaşmaya varıldığı belirtildi.
Dagens Nyheter gazetesinde Tomas Ramberg imzası ile yayınlanan analizde Viktor Orban’ın her şeye rağmen güçlü bir siyasi figür olduğu ve kolay kolay yok sayılamayacağı vurgulandı:
“Budapeşte ile Stockholm arasındaki çekişmede bir anlaşmaya varılmış gibi görünüyor. Viktor Orban, Macaristan parlamentosunun İsveç’in NATO üyeliğini Pazartesi günü ele alacağını açıkladı, Ulf Kristersson ise onay öncesinde Budapeşte’ye gideceğini duyurdu. Ancak anlaşmanın içeriği tam olarak bilinmiyor”
GİZLİ PAZARLIK SAVUNMA ANLAŞMALARI İÇİN Mİ?
BBC Türkçe, Viktor Orban’ın yıllık değerlendirme konuşmasında İsveç’in NATO üyeliği konusuna bağlı olarak gündeme getirdiği önemli detayın Macaristan başbakanı tarafından duyurulan “Macaristan ve İsveç arasında dev savunma sözleşmesi” hazırlıkları olduğunu yazdı.
Macaristan Başbakanı Orban, bu konuşmasında iki ülke arasında çok büyük ölçekli bir savunma sanayi ve işbirliği sözleşmesi hazırlıklarının son aşamaya geldiğini vurguluyordu.
Bu sözleşme bağlamında haber merkezlerine giden ayrıntılar, resmi olmamakla birlikte bu sözleşmenin Macaristan’ın İsveç’ten 3 Grippen savaşı uçağı satın almayı kapsadığını da gösteriyor.
Macaristan’ın hava kuvvetlerinde 90’lı yıllarda İsveç’ten satın alınan 18 Grippen savaş uçağı bulunuyor. Bu filonun yeni Grippen’lerle genişletilmesinin gerekli olduğu daha önce de basında yer almıştı.
Şimdi İsveç tarafından imal edilen bu savaş uçaklarından bir miktarının Macaristan tarafından satın alınması talebinin hangi gerekçe ile İsveç’in NATO üyeliği ile birlikte gündeme geldiği henüz bilinmiyor.
Yorumcular iki ihtimal üzerinde duruyorlar: bunlardan ilki, Macaristan’ın üyelik karşılığında savunma sanayinin güçlü olduğu İsveç ile yeni uçaklar da içeren avantajlı bir askeri sözleşme imzalamak istediği.
İkinci ihtimal ise daha çok prestij nitelikli: geri planda böyle bir savunma sözleşmesi imzalanması projesi geliştirerek, Budapeşte’ye gelmek istemeyen İsveç başbakanına resmi bir ziyaret için gerekçe yaratılması.
